Japon gülü nasıl soldu?

Size bugün bütün kader kurbanı kadınlar adına bir isimden söz etmek istiyorum: Iva Toguri D''Aquino. Kızlık adı İkuko Toguri olan D''Aquino, 4 Temmuz 1916''da ABD''nin Kaliforniya eyaleti Los Angeles kentinde doğdu. Japon göçmeni olan Babası Jun Toguri, 1899''da ve annesi Fumi de, 1913''te ABD''ye gelmişti. Iva bir Kız İzci idi ve bir Hristiyan olarak yetiştirildi. Liseye devam ettiği Los Angeles''ta eğitimini tamamlamak için ailesiyle birlikte dönmeden önce Meksika ve San Diego''da dilbilgisi okullarına başladı. Toguri, 1940 yılında Los Angeles Kalifornia Üniversitesi''nden zooloji bölümünden iyi dereceyle mezun oldu. 1940''ta Cumhuriyetçi Parti''ye kaydoldu.

5 Temmuz 1941''de teyzesinin hastalığı ve anne-babasının doğup, büyüdüğü ülkeyi göme merakıyla Japonya''ya gitti. ABD vatandaşı Toguri, 7 Aralık 1941 günü Japoların ABD Deniz Üsü Pearl Harbor''u bombalaması üzerine Tokyo''da mahsur kaldı. Artık Japonlar ve Amerika Birleşik Devletleri İkinci Dünya Savaşı''na girmiş kıran kırana bir mücadele içindeydi. İkuko Toguri, Japonya''da bir düşman uzaylı olarak görülüyordu.

ABD Dışişleri Bakanlığı ona tescilli kimlik belgesi vermişti, pasaportu yoktu. Ağustos ayında Toguri, ABD''deki evine dönmek istediğini belirterek pasaport için Japonya''daki ABD Konsolos Yardımcısı''na başvurdu. Talebi Dışişleri Bakanlığı''na iletildi, Dışişleri Bakanlığı vatandaşlığını onaylamayı reddetti.

Toguri, Japon topraklarındaki diğer Amerikalılar gibi, Pasifik Savaşı''na Amerikan katılımının başlamasıyla birlikte Japon merkezi hükümeti tarafından ABD vatandaşlığından vazgeçmesi için baskı gördü. Bunu yapmayı reddetti. Bunun üzerine "tayın kartı" iptal edildi. Geçimini sağlamak için bir Japon haber ajansında daktilo olarak iş buldu ve sonunda Radio Tokyo için benzer bir kapasitede çalıştı.

Kasım 1943''te Müttefik savaş esirleri propaganda yapmaya zorlandı. Artık bir saatlik radyo programı "Sıfır Saat" (The Zero Hour)''in bölümlerine ev sahipliği yapmak zorundaydı. Yapımcısı, savaş öncesi yayın deneyimi olan ve Singapur''un işgalinde yakalanan Avustralya Ordusu Binbaşı Charles Cousens''ti. Kuzenler radyo yayınlarında çalışmaya zorlandılar ve ABD Ordusu Yüzbaşı Wallace Ince ve Filipin Ordusu Teğmen Normando Ildefonso "Norman" Reyes''in yardımcılarıyla çalıştılar. Toguri daha önce, Kuzenler ve İnce''nin tutulduğu yakındaki savaş esiri kampına yiyecek kaçakçılığı yaparak hayatını riske atmış ve mahkumların güvenini kazanmıştı. Toguri, Amerikan karşıtı propaganda yayınlamayı reddetmişti. Ancak Binbaşı Kuzenler ve Yüzbaşı İnce tarafından, ABD aleyhinde bir şey söylemesini gerektiren senaryolar yazmayacaklarına dair güvence verildi. Sözlerine sadık kalarak, yayınlarında böyle bir propaganda da bulunulmadı. Aslında, Kasım 1943''te yayına girdikten sonra, o ve Cousens yayınların saçmalığını yapmaya çalıştı. Japon propaganda görevlileri, onların nüansları ve çifte amaçları konusunda pek bir şey hissetmiyorlardı.

Toguri komedi skeçlerinde sahne aldı ve kayıtlı müziği tanıttı, yayın konuşma süresi genellikle yaklaşık 2-3 dakika olan hiçbir haber programına katılmadı. Ayda yalnızca 150 yen ya da yaklaşık 7 dolar kazandı. Ancak kazancının bir kısmını savaş esirlerini beslemek için kullandı. Daha önce yaptığı gibi yiyecek kaçakçılığı yaptı. Yorumlarının çoğunu Amerikan argosu kullanarak ve Amerikan müziği çalarak diğer Amerikalılara "benim yetim arkadaşlarım" diye hitap ederek, gönül aldı.

Cephedeki Amerikan askerleri, Amerika aksanıyla konuşan, kendi bölgelerinden söz eden, dinledikleri müziği çalan Toguri''yi "Tokyo Gülü" diye adlandırarak, can kulağıyla dinliyorlardı. Toguri, çizgi roman karakteri Little Orphan Annie''ye atıfta bulunarak "Ann" (Sunucu4 için) ve daha sonra "Orphan Annie" sahne adları altında Sıfır Saat''in yaklaşık 340 yayınına ev sahipliği yaptı. Nisan 1945''te Toguri, radyo istasyonunda tanıştığı yarı Japon kökenli Portekiz vatandaşı Felipe D''Aquino ile evlendi ve Iva Toguri D''Aquino oldu.

Japonya, 15 Ağustos 1945''te teslim oldu. Toguri uzun süre izini kaybettirdi. Onu bulamayan ABD yönetimi bir tuzak kurdu. Amerikalı Cosmopolitan Dergisi muhabiri Harry T. Brundidge ile Uluslararası Haber Servisi (INS) muhabiri Hearst''ın Clark; "Tokyo Gülü" ile yapacakları röportaja 2.000 Dolar vereceklerini duyurdu. Toguri, hamileydi, doğum yapacaktı. Paraya ihtiyacı vardı. Ortaya çıktı. Iva Toguri d''Aquino, Amerikalı gazetecilerle söyleşi yaptı. Ardından da "savaş zamanında düşmana yardım ve yataklık"tan ihanetle suçlandı. 1947''de Amerika Birleşik Devletleri''ne döndüğünde, 5 Temmuz 1949''da başlayan duruşma, 29 Eylül''de sonuçlandı, suçlu bulundu. Federal bir cezaevinde 10 yıl hapis ve 10.000 dolar para cezasına çarptırıldı. Cezaevindeyken çocuğunu düşürdü. Altı yıl yattı. 1956''da cezası iyi halden dolayı azaltıldı, serbest bırakıldı. Ancak yeniden tutuklandı.

1976''da Chicago Tribune muhabiri Ron Yates tarafından yapılan bir araştırma, D''Aquino''nun davasında en suçlayıcı ifadeyi vermiş olan Kenkichi Oki ve George Mitsushio''nun yalan yere yemin ettiklerini keşfetti. FBI ve ABD işgal polisinin, kürsüde söyleyecekleri hakkında iki aydan fazla bir süredir kendilerine yol gösterdiğini ve işbirliği yapmazlarsa vatana ihanet davalarıyla tehdit edildiklerini belirttiler. Bunu, 60 Minutes adlı televizyon haber programında Morley Safer Raporu izledi .

ABD Başkanı Gerald Ford, iddianame, yargılama ve mahkumiyetle ilgili bu ve daha önceki konulara dayanarak 1977''de Iva Toguri D''Aquino''ya tam ve koşulsuz bir af verdi. Affın bir sonucu olarak iptal edilen ABD vatandaşlığı da geri verildi.

15 Ocak 2006''da, İkinci Dünya Savaşı Gazileri Komitesi, Toguri''ye yıllık Edward J. Herlihy Vatandaşlık Ödülünü verdi ve "onun yılmaz ruhunu, ülke sevgisini ve diğer Amerikalılara verdiği cesaret örneğini" gerekçe gösterdi. Bir biyografi yazarına göre Toguri, bugünü hayatının en unutulmaz günü olarak gördü. Toguri doğal nedenlerle 90 yaşında, 26 Eylül 2006 tarihinde Chicago Hastanesi''nde gözlerini yumduğunda yorgun, ama mutluydu.

YORUMLAR
YORUM YAZ
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.
Yazarın Diğer Yazıları