Değerli okuyucularım, biliyorsunuz 6 Şubat''ta ülkemiz büyük bir felaket yaşadı. Merkez üssü Kahramanmaraş''ın Pazarcık ilçesi olan ve 10 ili etkileyen 7,7 büyüklüğündeki deprem ve Elbistan merkezli 7,6 büyüklüğünde diğer deprem, Hatay''ın Antakya ilçesinde de büyük yıkıma neden oldu. İki büyük depremin ardından 43 binin üzerinde canımızı kaybettik. Depremin en fazla etki ettiği illerden biri de Hatay oldu. Hatay''da neredeyse sağlam bina kalmadı.

Bugün Amik Ovası denilen yerde bir zamanlar Amik Gölü''nün bulunduğunu ve bu gölün nasıl yok edildiğini anlatmak istiyorum. Bu gölün derinlik seviyesi sığ sayılacak 6 metre kadar az olmasına rağmen yüzölçümü hayli geniş bir göldü. Bölgenin ekosistemi için son derece değerliydi.

Hatay ilimizde, Asi Nehri havzasında büyük bir tatlı su göldü. Antakya (Antioch) antik kentinin dolayısıyla modern Antakya''nın kuzeydoğusunda bulunurdu. Ne yazı ki göl, 1940''lardan 1970''lere kadarki dönemde kurutuldu.

Amik Gölü, Ölü Deniz dönüşümünün en kuzeyindeki Amik Ovası''nın merkezinde bulunuyordu ve sel dönemlerinde genişleyen 300-350 kilometrekarelik bir alanı kaplardı, ayrıca geniş bataklıklarla çevriliydi. Tortul analizinde, Amik Gölü''nün son haliyle, son 3000 yılda gerçekleşen aralıklı sel baskınları ve Asi Nehri''nin ağzına alüvyon birikmesiyle oluştuğu ileri sürüldü. Göl, çevredeki bölge ve Antakya kenti için önemli bir balık ve kabuklu deniz ürünleri kaynağı oldu. 14. yüzyıl Arap coğrafyacısı Ebu el-Fida; gölü tatlı suya sahip ve 32 kilometre uzunluğunda ve 7 kilometre genişliğinde olarak tanımlarken, 18. yüzyılda yaşamış bir gezgin olan Richard Pococke ise gölün, suyunun rengi nedeniyle "Beyaz Göl (Bahr-Agoule)" olarak adlandırıldığını kaydeder. 20. yüzyılda Amik Gölü, 70 köyde yaklaşık 50 bin nüfusu; hayvancılık, kamış hasadı, balıkçılık gibi çeşitli alanlarda desteklendi. Ek olarak, yaz aylarında göl suları çekilirken oluşan meralarda tarım, mahsul ve yem yetiştirilirdi. Ayrıca, gölde toplanan sazlardan yerel olarak huğ olarak bilinen konutlar inşa edilirdi.

Amik Gölü, su kuşları ve diğer kuşların, özellikle beyaz leyleklerin ve pelikanların göç yollarında son derece değerli bir habitattı ve Anhinga rufa''ın izole bir üreme alanı olarak kaydedildi. Ayrıca endemik kuş popülasyonlarını da desteklemekteydi. Gölün boşaltılmasıyla, endemik kuş ve balık türleri de yok oldu.

1940 yılında, pamuk yetiştirmek için ekilebilir toprağı artırmak ve sıtmayı ortadan kaldırmak amacıyla göl çevresindeki alanların ıslah edilmesi ve göl suyunun boşaltılması işlemine başlandı. Göle gelen su kaynaklarını doğrudan Asi Nehri''ne yönlendiren büyük bir akaçlama (drenaj) projesi 1966''dan itibaren Devlet Su İşleri tarafından üstlenildi ve daha sonraki çalışmalar 1970''lerin başında tamamlandı. O zamana kadar göl tamamen boşaltıldı ve yatağı tarım arazileri olarak değerlendirildi. 2007 yılında göl yatağının merkezine Hatay Havaalanı inşa edildi. Amik Gölü''nün boşaltılmasının ciddi çevresel hasara yol açtığına dair raporlar giderek artmaktadır. Gölün kurutulmasının ardından değerlendirilen ve sulanan arazi, artan toprak tuzluluğundan etkilenince de verimlilik düştü. Akaçlama çalışmalarına rağmen, birçok bölge hala belirli aralıklarda sular altında kalmaktadır. Bu durum, akaçlama kanallarının sürekli bakımını gerektirir ve kazanılan tarım alanlarının verimliliğini daha da azaltırken, su seviyesi bazı noktalarda ortalama 20 metreden 400 metreye önemli ölçüde düştü. Yeraltı su seviyelerindeki düşüş, çökme vakalarının artmasına ve binalarda ciddi hasara neden oldu. Bu da günümüzdeki depremin can kaybını oldukça arttırdı.

Durumu özetleyecek olursak; Doğal denge için bir ders niteliğinde olan Amik Gölü''nün drenaj kanalları ile kurutulması kuşların göç yolu ve devamında yaşamın bütününde kalıcı tahribatlar meydana getirdi...

Bölgede bulunan köylüye toprak vererek oy alma uğruna, vidanjörler yardımıyla suyunun etrafa dağıtılıp kurutulan, Hatay''ın ortasında yer alan ve şu an Amik Ovası olarak bilinen, bir zamanların kuş cenneti olan bayağı büyük bir göldü...

Zamanın siyasi iktidarının takdirleri ile Amik Gölü''nün kurutulması işlemini takiben, suyun boşalttığı topraklar köylülere dağıtıldı. Ancak sonradan çevrenin eko sisteminin değişmesi nedeniyle istenilen verime bir türlü ulaşılamamış, civarda var olan araziler de dahil olmak üzere yer yer su baskınları ile karşılaşılmıştı.

Fakat bu sonuçlar da siyasi yöneticiler tarafından göz ardı edilerek, ovanın ortasına bir de havaalanı kurulmuştu.

Bu kesim her bahar ayında sular altında kalmakta, yakın zamanlarda da ortasında tekrar düzensiz bir göl oluşmaya başlamıştı.

Ayrıca kuş türleri için de önemli bir uğrak alanı olmuş olan Amik Gölü, 1960''lı yıllara ait haritalarda görülür.

Amik Gölü''nün kurutulması Türkiye''deki insan eliyle yapılmış en büyük çevre facialarından biridir... Ancak doğa hiçbir zaman kendisine yapılan yanlışı affetmez. Aradan yıllar geçse de intikamını mutlaka alır!...